1940 - 1945: Duitse troepen in Edese Kazernes

Op 10 mei 1940 vallen Duitse troepen Nederland binnen. Ondanks tegenstand van Nederlandse huzaren te oosten van Ede, valt Ede in de avond van 10 mei in Duitse handen. In de dagen daarna wordt er ten westen van Ede bij De Klomp en op de Grebbeberg door het Nederlandse leger nog fel gestreden. Beschietingen vanuit de Grebbelinie op de Duitse troepen richten behoorlijk wat schade aan in Ede en Lunteren. Op 15 mei geeft het Nederlandse leger zich over en begint de bezetting, die vijf jaar zal duren.

Al op 12 mei 1940 vestigen zich Duitse legereenheden op de Edese kazernes. De meeste van de zeven kazernes, gebouwd tussen 1904 en 1940, krijgen dan Duitse namen. De Simon Stevinkazerne wordt de Langenberg Kaserne. Deze is bijna gereed en wordt onder Duits gezag afgebouwd. De Elias Beeckmankazerne behoudt haar naam. In beide kazernes vestigt zich de Waffen-SS (speciale Duitse eenheden waarvan de leden fanatieke aanhangers zijn van de nazi-ideologie).

De artilleriekazernes (Arthur Koolkazerne, Van Essenkazerne en P.L. Bergansiuskazerne) vormen als Bismarck Kaserne het onderkomen van de Ortskommandantur (bureau van de Duitse plaatselijke militaire commandant) en verschillende Wehrmacht-eenheden.
De Kriegsmarine leidt matrozen op in de oude infanteriekazernes (de Johan Willem Friso kazerne en de Maurits kazerne). Deze worden omgedoopt tot Kommodore Bonte Kaserne.

Ook in andere delen van de gemeente Ede worden Duitse legereenheden ondergebracht.

In Deelen wordt de vliegstrip uitgebouwd tot een volwaardig vliegveld: Fliegerhorst Deelen. Het schietterrein in Harskamp wordt ook door de Duitsers in gebruik genomen. Vlak bij Otterlo bouwen ze een zogenaamd Waldlager: een kazerne in het bos, vrijwel onzichtbaar voor geallieerde waarneming vanuit de lucht.

Ook in Lunteren strijken verschillende Duitse legereenheden neer. Vanaf november 1944 vestigt de Sicherheitsdienst (SD: de geheime veiligheidsdienst van de Duitsers) zich in Hotel De Wormshoef in Lunteren.

Als vanaf september 1944 de frontlijn tussen de Duitsers en de geallieerden langs de Rijn komt te liggen, worden er door de Duitsers artilleriestellingen gebouwd op De Ginkel, in Ede-Zuid en in Bennekom.

Wil je dit verhaal beleven op zijn oorspronkelijke locatie? Bezoek dan het informatiepaneel bij de kruising Kazernelaan/Verbindelaarsweg in Ede.

Kazerneterreinen Ede

Waarom kwamen de militaire kampen en kazernes in Ede?

Na het instellen van de algemene dienstplicht in 1901 verrezen op de uitgestrekte Veluwe diverse militaire kampen en kazernes. De Veluwe was interessant vanwege de lage grondprijzen, de geringe bevolkingsdichtheid (beperkte overlast), de bereikbaarheid via de bestaande (spoor)wegen en vooral: de nabijheid van de uitgestrekte oefenterreinen.

Meer over de Edese kazernes