1944-1945: Mossel met de boerderij van Prangsma

Mossel raakt regelmatig bij de oorlogsgebeurtenissen betrokken.

Evacuees bij Mossel
In 1944 moet de gehele zuidelijke Veluwezoom evacueren, Mossel is in Planken Wambuis het enige oord dat nog bewoond mag blijven. Het zit met zo’n 53 evacuees erg vol.

Luchtlandingen vanaf Mossel
De voormalig reserveofficier Garrit Memelink is ondergedoken in Hoenderloo. Hij hoort op 17 september 1944 over de luchtlandingen bij Renkum en Wolfheze. Garrit probeert de geallieerden te bereiken. Daarvoor gaat hij die dag van Nieuw-Reemst naar Mossel, de boerderij van Prangsma:

‘Ik bedacht me dat ik de boer van Mossel, Prangsma, nog kende en dat leek me een goed punt om op af te stevenen. Het liep bovendien al tegen de avond. Prangsma ontving me gastvrij in het bakhuis, waar twee gevluchte Nederlandse SS’ers barre verhalen opdisten. Ik overwoog om ze met hun geweren, die buiten stonden, te grazen te nemen, maar deed dat toch niet. Uit angst? Ik sliep op de hooizolder.’

Na een onrustige nacht op de boerderij ziet Garrit vanaf Planken Wambuis de volgende middag de luchtlanding op de Ginkelse Heide: ‘Uit de eindeloos veel laagvliegende Amerikaanse Dakota’s sprongen tot mijn grote verrassing parachutisten. Niet wetend dat ik de grootste luchtoperatie aller tijden zag, kwam ik echt ogen en oren te kort en zoiets heb ik nooit meer gezien. Zoveel mensen! Een kleurrijk schouwspel van verschillende soorten parachutes in een enorme hoeveelheid. En massa’s materiaal als opvouwbare fietsen, stretchers en motorfietsen, zo klein als speelgoed….’

Gevaarlijke ligging Mossel
In de oorlogsjaren ligt Mossel ook gevaarlijk. Zo schieten de Duitsers vanaf begin december 1945 hun nieuwe geheime wapen, de V-1 Vliegende bom, vanuit Overijssel af op onder meer Antwerpen. De route van deze projectielen gaat over Mossel. Vlakbij valt door een defect één van deze V-1’s in de beukenlaan en explodeert.

Mossel en bevrijding 1945 
Op 12 april steken de geallieerden bij Westervoort de IJssel over en begint de opmars over de Veluwe. In de nacht van 15 op 16 april 1945 trekt een Canadese tankeenheid vanuit Deelen via Mossel naar Lunteren. De bevrijding is een feit.

Wil je dit verhaal beleven op zijn oorspronkelijke locatie? Bezoek dan het informatiepaneel bij De Mossel, Otterlo, ten oosten van fietsknooppunt 63 die op de Plankenwambuisweg ligt.