September 1944: Hotel Pension de Langenberg wordt Duitse commandopost

Ter voorbereiding op de luchtlandingen worden op 17 september 1944 de kazernes in Ede gebombardeerd. Veel bommen komen ook in Ede terecht. Dit kost 25 Duitse militairen en 71 Edese burgers het leven.

Op de Langenberg Kaserne (Simon Stevinkazerne) bevindt zich de Duitse SS Obersturmführer (eerste luitenant) Labahn. Hij is de Ortskommandant van Ede. Na de eerste bombardementen in de ochtend, ziet Labahn ’s middags de Britse luchtlandingen bij Renkum en Wolfheze. Hij heeft geen idee wat de geallieerde bedoelingen zijn. De troepen die dan nog in het Edese garnizoen gelegerd zijn (ongeveer 400 man), laat hij opstellingen innemen langs de rand van de Eder- en Ginkelse Heide.

Zelf verschanst Labahn zich op de Langenberg Kaserne (Simon Stevinkazerne). Hij is bang dat het verzet wraak zal nemen. Want de vorige dag heeft hij zonder vorm van proces twee verzetsmannen uit Barneveld - Adriaan Meijler en Maarten Verkerk - laten doodschieten in het bos tegenover de ingang van de kazerne.

Na de luchtlandingen stuurt het Duitse opperbevel in Nederland direct het SS Wachbataillon 3 (ongeveer 750 man) vanuit Amersfoort naar Ede. Bij aankomst in Ede richt de Duitse bataljonscommandant, SS-Sturmbannführer (majoor) Paul Anton Helle, Hotel Pension de Langenberg in als zijn commandopost. In de loop van de avond en nacht komen zijn troepen vanuit Amersfoort aan. Labahn en Helle overleggen met elkaar. Ze weten niet dat de Britten de Ginkelse Heide willen gebruiken voor luchtlandingen op maandag 18 september.

Eén van de Britse eenheden die bij Wolfheze met zweefvliegtuigen is geland, is het 7e Bataljon the King’s Own Scottish Borderers. Dit bataljon (700 man) gaat naar de Ginkelse Heide en neemt opstellingen in om de geplande landing van de Britse parachutisten de volgende dag te kunnen beschermen.

De eerste manschappen (30 man) van Helle komen in Ede aan op de fiets. Het is zijn verkenningseenheid (Jagdkommando). Hij stuurt hen richting Arnhem om vast te stellen waar de geallieerden zijn zich bevinden en wat hun bedoeling is.

De Schotten zitten inmiddels in het bos voorbij Herberg Zuid-Ginkel. Zij laten de fietsers tot vlakbij naderen en openen het vuur. De complete groep wordt uitgeschakeld, maar de Duitsers weten nu waar de Britten zitten. Die nacht volgen nog vele gevechtsacties. De Duitsers veroveren in de loop van de nacht het grootste deel van de Ginkelse Heide. Daarop verplaatsen zij hun hoofdkwartier van Hotel Pension de Langenberg naar Herberg Zuid-Ginkel.

Wil je dit verhaal beleven op zijn oorspronkelijke locatie? Bezoek dan het informatiepaneel bij De Langenberg.