1940 - 1945: Boerderij Wester Wetering, hoofdkwartier van het Edese verzet

Mei 1940
Al in de avond van 10 mei 1940 valt Ede in Duitse handen en wordt bij De Klomp fel gestreden. Hierbij brandt de boerderij Wester Wetering af. Dankzij ‘Bureau Wederopbouw Boerderijen’ kan het gezin Jochemsen weer vrij snel terug naar hun boerderij. Aart Melis Jochemsen gaat bij het verzet en gebruikt de schuilnaam ‘Max 1’. Op zijn boerderij verblijven regelmatig onderduikers.

Begin oktober 1944 
Boerderij Wester Wetering wordt het hoofdkwartier van het Edese verzet. Hier vinden besprekingen plaats, worden documenten vervalst en wapens opgeslagen. 

In de nacht van 16 op 17 oktober wordt tussen Voorthuizen en Stroe de Nederlandse geheim agent luitenant Abraham Du Bois gedropt. Zijn taak is het opzetten van ontsnappingsroutes voor de ondergedoken geallieerde militairen.

Op 20 oktober vestigt hij zich op de boerderij onder de schuilnaam ‘Martien’. Hij vindt het te druk op de Wester Wetering en het verzetshoofdkwartier wordt verplaatst naar de boerderij van Thomassen aan de Nieuwe Steeg. Op de Wester Wetering legt Du Bois zich nu toe op de organisatie van de ontsnappingsoperatie Pegasus II. Deze gaat op 16 november 1944 van start, maar komt in de nacht van 17 op 18 november tragisch ten einde.

De Sicherheitsdienst (SD) heeft ondertussen in Putten een belangrijke verzetsman gearresteerd en krijgt ook informatie over het Edese verzet. Op 18 november gaan ze daarom naar de Nieuwe Steeg. Een aantal verzetsmensen wordt gevangengenomen en de boerderij wordt door de Duitsers in brand gestoken. Hierdoor gealarmeerd verlaat Jochemsen zijn boerderij. Twee knechts houden de boerderij draaiend.

Eind november vragen twee mannen bij boerderij Wester Wetering naar ‘Martien’. Ze hebben belangrijke informatie. Een valstrik? De volgende dag zijn ze terug. Du Bois komt tevoorschijn en wordt direct gearresteerd. Iedereen wordt naar de Wormshoef in Lunteren gebracht, het hoofdkwartier van de SD in de gemeente Ede. De knechten komen na enkele weken vrij. Du Bois wordt gevangengezet in de Kruisberg in Doetinchem.

Op 8 maart 1945 wordt hij met 116 andere Nederlandse mannen bij de Woeste Hoeve gefusilleerd als vergelding voor de aanslag op Rauter, de Höhere SS-und Polizeiführer in Nederland.

Boerderij Wester Wetering wordt op oudejaarsdag 1944 als waarschuwing aan het verzet opnieuw in brand gestoken. Na de bevrijding wordt de boerderij voor de tweede keer herbouwd.

Wil je dit verhaal beleven op zijn oorspronkelijke locatie? Bezoek dan het informatiepaneel bij de berm tussen perceel Rijksweg 31, Ede en het fietspad.